Aktualności

Polityka regionalna i historyczna w Teatrze Rozrywki w Chorzowie

1871 – rok zakończenia wojny prusko-francuskiej i zjednoczenia Niemiec. Wtedy rozpoczyna się budowa odnowionej tożsamości narodowej i państwowej. Jaką rolę w tym procesie odegrał Górny Śląsk? „Ludność Górnego Śląska pochodzenia niemieckiego, uważała Górny Śląsk w tym okresie jednoznacznie, jako niemiecki i był to fakt niepodlegający dyskusji”, mówił Sebastian Rosenbaum podczas kolejnego spotkania z cyklu „Górny Śląsk – Świat najmniejszy”.

13 maja, podczas kolejnego spotkania z cyklu „Górny Śląsk – Świat najmniejszy” w Teatrze Rozrywki w Chorzowie, którego tematem przewodnim była polityka regionalna i historyczna z perspektywy niemieckiej, zebrana w Teatrze widownia miała możliwość zobaczenia wcześniej nieprezentowanych zdjęć ze zbiorów Muzeum w Gliwicach, przedstawiających m.in. wojska francuskie w Gliwicach w czasie plebiscytu czy upamiętnienie 11 rocznicy podziału Górnego Śląska, które to ilustrowały publikację „Germania. Niemiecka polityczność na Górnym Śląsku 1871-1945” autorstwa pierwszego z naszych gości – Sebastiana Rosenbauma, historyka, pracownika Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. Cezurą w naszych rozważaniach był rok 1871. Data ta oznacza zakończenie wojny prusko-francuskiej i zjednoczenie Niemiec. Wtedy rozpoczyna się budowa odnowionej tożsamości narodowej i państwowej. Jaką rolę w tym procesie odegrał Górny Śląsk? Czy wielką przeszkodę stanowił etos regionalnej odrębności i wzrastające z dekady na dekadę ambicje i aspiracje polskojęzycznej ludności? Według Sebastiana Rosenbauma ludność Górnego Śląska pochodzenia niemieckiego, uważała Górny Śląsk w tym okresie jednoznacznie, jako niemiecki i był to fakt niepodlegający dyskusji.

W okresie międzywojennym ważnym elementem konsolidacji narodowej, ale i rywalizacji z polskim sąsiadem, stała się kinematografia. Niemcy byli w tej dziedzinie europejską potęgą. Film był przede wszystkim elementem przemysłu rozrywkowego, ale używano go również do innych, ideologicznych i propagandowych celów. Tego typu filmem była produkcja „Land unterm Kreuz” w reżyserii Ulricha Kayser, która swoją premierą miała w roku 1927 w Berlinie oraz Gliwicach. Fragmenty tego filmu były wprowadzeniem do dyskusji z prof. Andrzejem Gwoździem, kierownikiem Zakładu Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach Uniwersytetu Śląskiego.

Wraz z dr hab. Barbarą Szczypka-Gwiazda, kierownikiem Zakładu Historii Sztuki Uniwersytetu Śląskiego, przyjrzeliśmy się środowisku artystycznemu Górnego Śląska w 20-leciu międzywojennym. Sztuka tamtego okresu legitymowała opcję polityczną, została bronią nierzadko wykorzystywaną w walkach politycznych. Wśród polskich grup plastycznych charakterystycznym trendem było ukazywanie małej ojczyzny poprzez pryzmat ludowości. Zaś głównym tematem prac artystów niemieckich był krajobraz przemysłowy.