Logo DWPN 1%

Kościół - Lewin Brzeski
Dodaj do ulubionych



Kościół pw. Św. Piotra i Pawła

 

Dawno, dawno temu, a konkretnie w 1312 roku w Lewinie Brzeskim został wybudowany piękny kościół pod wezwaniem św. Św. Piotra i Pawła. Posiada on 1200 miejsc siedzących. Budowla ta posiada relikty z XIII wieku oraz XIV wieku – portal zachodni i północne nawy.  Jest on budowlą gotycko-renesansową o murach ceglanych, otynkowanych. Najstarsze jej części to: kwadratowa wieża oraz prezbiterium. Wnętrze kościoła nakryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Monumentalna wieża została dobudowana do ściany prezbiterium. Na parterze wieży znajduje się dawna kaplica chrztu. Na uwagę zasługuje sufit znajdujący się w starej sali lekcyjnej z 1593 r. z wizerunkiem gołębicy. W kaplicy wystawiony był kamienny, malowany ołtarz – tryptyk z 1570 r. przedstawiający scenę ukrzyżowania. Wykonali go uczniowie saksońskiego rzeźbiarza Michaela Kramera. Po odrestaurowaniu przeniesiony został do kościoła parafialnego Najświętszej Maryi Panny w Lewinie Brzeskim. Znajduje się tam także drewniany ołtarz, który stoi w tym kościele po dzisiejszy dzień. Między wieżą a narożnikiem nawy mieści się kwadratowa zakrystia, którą zdobi okno gotyckie. W przyziemiu wieży i prezbiterium znajdują się gotyckie, ostrołukowe okna z rozglifieniem. W osi kościoła od strony północnej znajduje się niewielka kaplica grobowa, ze sklepieniem kolebkowo–krzyżowym, a od południa przybudówka mieszcząca chór muzyczny. W ścianie zachodniej nawy znajduje się portal gotycki, który datuje się na XIV w. Jest on kamienny, ostrołukowy i bogato profilowany. Wokół niego mieści się gotycki wątek muru odsłonięty w 1937 r. Okna  w kościele są ostrołukowe lub zamknięte odcinkowo - zostały powiększone podczas remontów. Wzdłuż bocznych ścian nawy na dziesięciu słupach ustawione są empory sytuowane na 1660 rok.

W XVI w. świątynię przejęli ewangelicy. Ze starej inskrypcji umieszczonej na wschodnim murze szczytowym budynku kościoła (pod dachem, bezpośrednio nad sklepieniem prezbiterium) wynika, że hala podłużna wraz z prezbiterium zbudowane zostały w 1596 r. na miejscu spalonego 31 sierpnia 1586 r. budynku. Pastorem był wówczas Paul Hübner (1560 – 1595). Odbudowany kościół poświęcił 11 czerwca 1596 r. pastor Michael Hilischer. W 1633 r. miał miejsce drugi pożar kościoła – ogień podłożyli żołnierze czeskeigo wodza Albrechta von Wallenstein podczas jednej z kampanii wojny trzydziestoletniej. Wieżę i nawę odbudowano w 1660 r. – wykonawcą robót był młynarz i mistrz budowlany Paul Hinckfus ze Strzelnik. W trakcie remontu w 1660 r. na ścianie kościoła, został przymocowany zegar słoneczny, który po dziś dzień pokazuje czas w trakcie słonecznych dni.
W czasie szalejącej w 1761 r. burzy, piorun uderzył w wieżę, którą szybko odbudowano nadając jej barokowy hełm, który uległ poważnym zniszczeniom w 1945 r. w czasie działań wojennych. Od najstarszych mieszkańców miasta dowiadujemy się, iż na wieży znajdowali się niemieccy snajperzy, którzy zostali ostrzelani z dział artyleryjskich przez wojska Armii Czerwonej. Więżę przebudowano później w stylu neogotyckim z 1958 r.

Na drzwiach hali obok prezbiterium (tzw. hala żebraków) widnieją litery CH oraz rok 1765, chociaż zbudowano ją zapewne znacznie wcześniej. O hali usytuowanej obok głównego wejścia – tzw. hali Mateusza – wspomina dokument wystawiony w 1730 r. Napis nad wejściem do niej był następujący: To miejsce spoczynku zostało zbudowane w spokojnych czasach ku czci Boga i dla nieśmiertelnego ducha i śmiertelnego ciała przez Adama Gottharda v. Naefe w roku pańskim 1730. W archiwum parafialnym znajdował się  zawarty w tej sprawie kontrakt wystawiony 28 marca 1730 r. w Lewinie. Stronami umowy byli: hrabia Otto Leopold von Beess, dziedzic posiadłości Lewin, Lipowa, Jakubowice i Narok oraz Adam Golthard von Naefe i Obischau z Karczowa. W kontrakcie tym ustalono, że hrabia von Beess tzw. wapienną komorę w lewińskim kościele po lewej stronie wielkiej bramy, przekazuje hrabiemu von Naefe, jego rodzinie i potomkom dla urządzenia oratorio i sepultur. Z przekazu M. Liebeherra wiemy, że w 1734 r. wyłożono obie hale naprzeciw pałacu nową cegłą i gontami, a w 1734 r. wykonano nowy dach od strony zachodniej na kościele i małej hali. Potrzeba tak licznych i gruntownych remontów przeprowadzonych w latach 1734 – 1736 świadczy o wieku obiektu.


Ostatnie nabożeństwa odbyły się w kościele na początku lat siedemdziesiątych. W 1998 r. na sesji rady miejskiej podjęto decyzję o bezpłatnym przejęciu obiektu przez miasto Lewin Brzeski w dzierżawę na 50 lat. Gmina miała wiele pomysłów na zagospodarowanie tego obiektu. Do dziś nic jednak nie zrobiono, a według mnie kościół potrzebuje gruntowego remontu. Sprzątaniem tego zabytku zajęli się uczniowie gimnazjum, nad którymi opiekę sprawuje pani magister Irena Kwiatkowska, która jest nauczycielką historii w naszym gimnazjum. Prace w kościele zaczęły się we wrześniu 2002 roku. Najpierw została zaproszona specjalistka od zabytków dr Beata Lejman z Uniwersytetu Wrocławskiego. Posprzątany z gruzu, butelek i innych śmieci kościół został w niedzielę 22 czerwca 2003 roku udostępniony mieszkańcom Lewina. Jednak od tamtego czasu, z nielicznymi wyjątkami, kościół ten pozostaje zamknięty, ponieważ niektóre jego części są popękane i grożą osunięciem się.

 

Autor pracy: Patrycja Bilińska

 



« wstecz


HIT WYDAWNICZY


Atlas Historyczny
Górny Śląski
w XX wieku
HAUSBOOKS.pl
Hausbooks.pl
NASZE PROJEKTY

CBMN
Archipelag
Portal organizacji Pozarządowych Województwa Opolskiego
Opolska Kuźnia Przedsiębiorczości 4
Bilingua
Archiwum Historii Mówionej