Aktualności

Podczas debaty zorganizowanej przez „Centrum” poruszono istotne dla Niemców w Polsce kwestie

W dniu 26 września 2015 r. odbyła się debata pt. „Niemcy w Polsce w powojennym czterdziestoleciu: od wysiedleń i odniemczania do legalizacji mniejszości”. Debata towarzyszyła V Festiwalowi Kultury Mniejszości Niemieckiej we Wrocławiu.

W debacie moderowanej przez dr Irenę Kurasz z Zakładu Badań Niemcoznawczych Uniwersytetu Wrocławskiego udział wzięli: dr Danuta Berlińska, socjolog z Uniwersytetu Opolskiego, prof. dr hab. Piotr Madajczyk z Instytutu Studiów Politycznych PAN, dr Bernard Linek z Instytutu Śląskiego w Opolu oraz Renate Zajączkowska, Wiceprzewodnicząca Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce.

Podczas debaty, która zgromadziła liczną publikę, próbowano odpowiedzieć m.in. na pytanie, jaki był międzynarodowy kontekst wysiedleń Niemców z Polski po II wojnie światowej i jaki wpływ wywarły wysiedlenia na identyfikacje narodowe ludności niemieckiej i jej stosunek do polskości.

Kolejnym omawianym zagadnieniem była procedura „odniemczania” Ziem Zachodnich i Północnych, która obejmowała nie tylko ludność niemiecką, poddawaną polonizacji, wyrażająca się m. in. w zmianie imion i nazwisk, czy też w zakazie używania języka niemieckiego. Dyskutowano, jakich innych obszarów kultury materialnej i symbolicznej dotyczyło  „odniemczanie” i jak te działania władz wpływały na ludność niemiecką i na postawy Niemców i Polaków.

Tematem dyskusji była również polityka narodowościowa w PRL. Władze PRL nie prowadziły jednolitej polityki narodowościowej wobec wszystkich Niemców w Polsce. O ile na Górnym Śląsku, Warmii i Mazurach tamtejszą ludność uznano za pierwotnie polską i poddawano przymusowej polonizacji, to na Dolnym Śląsku i na Pomorzu nie kwestionowano „niemieckości” tamtejszej ludności niemieckiej. Zezwolono jej na zakładanie niemieckich szkół, prasy i prowadzenie działalności kulturalnej. W kwestii tej paneliści dyskutowali na temat przyczyn odmienności polityki PRL wobec tej ludności. Próbowali również wyjaśnić, czy za sprawą tych kulturowych „swobód” udało się władzom PRL zahamować dążenia Niemców do wyjazdu z Polski i jakie inne czynniki przemawiały za opuszczeniem Polski.

Dyskutowano także na temat wydarzeń historycznych na polskiej i międzynarodowej scenie politycznej, które wpływały po okresie stalinizmu na zmianę położenia Niemców w Polsce aż do przełomu politycznego w 1989 roku.

Debata zorganizowana została przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej w ramach projektu „Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej”.