Logo DWPN 1%

Aktualności
Dodaj do ulubionych



Wernisaż wystawy "Na granicy. Rzecz o czasach, ludziach i miejscach" oraz towarzysząca wystawie - wycieczkę szlakiem dawnej granicy polsko-niemieckiej


"Na granicy. Rzecz o czasach, ludziach i miejscach" Wycieczka - Dyskusja - Wystawa8 września br.Miejski Ośrodek Kultury w Zabrzu, ul. 3 Maja 91 a

Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Miejski Ośrodek Kultury w Zabrzu zorganizowali 8 września br. wernisaż wystawy "Na granicy. Rzecz o czasach, ludziach i miejscach" oraz wycieczkę szlakiem dawnej granicy polsko-niemieckiej na Górnym Śląsku i dyskusję z udziałem ekspertów tematu i świadków historii nt. "Międzywojenne losy Górnego Śląska. Kultura, polityka oraz codzienność na polsko-niemieckiej granicy".

Uzupełnieniem prezentacji wystawy był pokaz filmu dokumentalnego "Górny Śląsk. Podróż granicą" będącego filmową podróżą retro, w którą udaliśmy się repliką Mercedesa z 1939 roku. Producentem filmu jest Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej; reż. Teresa Kudyba.

Ważnym zadaniem Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej jest z naszej perspektywy realizacja projektów historycznych, które w duchu dialogu polsko-niemieckiego oddziałują na przyszłość obu naszych społeczeństw. Wspieramy ten dialog i na bazie szerokiej współpracy chcemy wciągać do niego najróżniejsze kręgi polskiego społeczeństwa, szczególnie młodzież.

Kontakt; Sylvia Wzietek, ifa-menedżerka ds. kultury w Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej, tel. 032 2324902, fax: 032 2324901; e-mail: sylvia.wzietek@haus.pl.

 

Organizatorzy:

Dom Współpracy Polsko - Niemieckiej

Miejski Ośrodek Kultury w Zabrzu

Partner:

Sfinansowano ze środków Konsulatu Generalnego RFN we Wrocławiu Partner medialny:

O wycieczce szlakiem dawnej granicy polsko-niemieckiej

Trasa wycieczki prowadziła przez dawne przygraniczne miejscowości, które w latach 1922-1939 należały do niemieckiej części Górnego Śląska (Gliwice, Zabrze, Zaborze, Biskupice) oraz do części polskiej (Pawłów, Kończyce, Ruda, Rudzka Kuźnica). W czasie tej trzygodzinnej podróży dawna granica została kilkakrotnie przekroczona. Po drodze zaplanowano kilka przystanków w miejscach szczególnie kuriozalnego wytyczenia owej granicy jak np.: przy Kopalni Makoszowy w Zabrzu (której brama funkcjonowała jako przejście graniczne), w Rudzie Śląskiej, gdzie w przydomowym ogródku można było zobaczyć oryginalny kamień graniczny oraz w Gliwicach Sośnicy, gdzie zwiedzono ostatnią w ówczesnych Niemczech stację kolejową tuż przy dawnej granicy z Polską.

Poprzez wycieczkę Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej pragnął przybliżyć ten prawie całkowicie zapomniany rozdział historii górnośląskiej, kiedy to zrośnięty od stuleci, wielokulturowy region przez 17 lat musiał funkcjonować w ramach dwóch organizmów państwowych.

Zapraszając na wycieczkę pragnęliśmy pokazać przede wszystkim codzienność ówczesnych mieszkańców żyjących po obu stronach granicy. Uczestnictwo w wycieczce było swoistą podróżą w czasie, w lata 20. i 30. po to, aby wyobrazić sobie, co taki podział regionu mógł także na co dzień oznaczać dla żyjących wówczas Górnoślązaków.

O wystawie "Na granicy. Rzecz o czasach, ludziach, miejscach"

W roku 2007 minęła 85. rocznica wytyczenia polsko-niemieckiej granicy na Górnym Śląsku. Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej przygotował z tej okazji wystawę pt. Na granicy. Rzecz o czasach, ludziach i miejscach będącą opowieścią o codziennym życiu ludzi polsko-niemieckiego pogranicza.

Po burzliwym czasie powstań i plebiscytu jesienią 1921 roku obradująca w Genewie Rada Ambasadorów ustaliła ostateczny przebieg polsko-niemieckiej granicy na Górnym Śląsku. Zrośnięty od stuleci, wielokulturowy region miał odtąd funkcjonować w ramach dwóch organizmów państwowych. Po ogłoszeniu decyzji o podziale regionu rozpoczęła się "pierwsza górnośląska wędrówka ludów". Do 1924 r. ok. 200.000 mieszkańców dawnego obszaru plebiscytowego zmieniło swoje miejsce zamieszkania. Jedni chcieli pozostać w Niemczech jako niemieccy obywatele, inni pragnęli urzeczywistnić swoje marzenie o polskim Górnym Śląsku. W polsko-niemieckiej kwestii granicznej nie było zwycięzców. Nowe wytyczenie granicy nie zadowoliło żadnej ze stron - przede wszystkim ze względów gospodarczych. Także dla mieszkańców podzielonego regionu nowa granica wiązała się z licznymi problemami.

W ramach operacji, jakiej dotąd nie znał świat, i którą porównać można z podziałem Berlina, w poprzek Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego - jednej z największych aglomeracji Europy - przeciągnięto granicę wijącą się dosłownie między domami, podwórkami i zakładami przemysłowymi. Polsko-niemiecka granica na Górnym Śląsku istniała jedynie 17 lat: od czerwca 1922 r. do września 1939 r. Od 1 września 1939 r. nie ma już "dwóch Górnych Śląsków", lecz skutki podziału są trwalsze niż sama granica. Od 1922 r. Górnoślązacy posiadają różne paszporty, służą w różnych armiach, w sporcie reprezentują różne barwy narodowe. Jednocześnie, choć niemiecki Górny Śląsk przestał istnieć, istnieją nadal niemieccy Górnoślązacy.

Głównym celem wystawy jest przybliżenie szerszym kręgom, przede wszystkim młodzieży, tego prawie całkowicie zapomnianego rozdziału górnośląskiej, a co za tym idzie także wspólnej, polsko-niemieckiej historii. Poprzez wystawę i publikację chcemy zwrócić uwagę nie tylko na dramatyzm sytuacji, w jakiej znaleźli się Górnoślązacy, lecz także - w oparciu o relacje świadków - pokazać, że mimo wielu burzliwych wydarzeń na Górnym Śląsku lat 20-tych i 30-tych możliwe było pokojowe współistnienie Polaków i Niemców, że możliwe było "przekraczanie dzielących granic".

Odwiedzający wystawę będą mogli przenieść się w lata 20-te po to, by wyobrazić sobie, co podział regionu oznaczał dla Górnoślązaków Anno Domini 1922. Z pewnością granica była dla nich początkowo czymś tak samo niewyobrażalnym, jak byłaby dla nas - żyjących tu w początkach XXI wieku. Nasze przedsięwzięcie służyć ma także pobudzeniu i wzmocnieniu świadomości wielokulturowej przeszłości regionu wśród jego dzisiejszych mieszkańców. Historia ta, przede wszystkim jednak historia jak najbardziej pozytywnych kontaktów na poziomie "normalnych obywateli", ciągle jeszcze jest w zbyt małym stopniu obecna w świadomości mieszkańców i życiu publicznym.

Z okazji 85. rocznicy wytyczenia polsko-niemieckiej granicy na Górnym Śląsku Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej przygotował szereg propozycji projektowych, które w sposób atrakcyjny i nowoczesny przybliżają złożony temat granicy; dokładniej: rzecz dotyczy granicy, jaka na początku XX wieku podzieliła region na polski Górny Śląsk i niemiecki Oberschlesien. Zainteresowanie, z jakim spotkały się wszystkie komponenty "granicznego projektu", utwierdziło nas w przekonaniu o ważkości prezentowanego zagadnienia oraz możliwości nowoczesnej narracji w odniesieniu do wydarzeń z lat 20. i 30. ubiegłego wieku.

Partnerzy powstania wystawy: Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckie, jUrząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Muzeum Miejskie w Zabrzu, Muzeum w Raciborzu, Muzeum w Tarnowskich Górach, Archiwum Państwowe w Katowicach oraz Oddział w Gliwicach Techmex S.A.

Współpraca przy powstawaniu wystawy: Stowarzyszenie "Artefakty" z Krakowa, Stowarzyszenie "Pro Fortalicium" z Piekar Śląskich, Miejska Biblioteka Publiczna w Bytomiu, Muzeum w Rattingen-Hösel



« wstecz


MENU DZIAŁU
POWRÓT DO MAPY
HIT WYDAWNICZY


Atlas Historyczny
Górny Śląski
w XX wieku
HAUSBOOKS.pl
Hausbooks.pl
NASZE PROJEKTY

CBMN
Archipelag
Portal organizacji Pozarządowych Województwa Opolskiego
Opolska Kuźnia Przedsiębiorczości 4
Bilingua
Archiwum Historii Mówionej