Aktualności

W Gdańsku debatowano na temat Niemców w Polsce w kontekście ruchów niepodległościowych „Solidarności” z przełomu lat 80-tych i 90-tych XX wieku

W dniu 17 listopada 2015 r. na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się debata pt. „Solidarność wobec Niemców w Polsce – Niemcy w Polsce wobec Solidarności”. Organizatorami debaty był Dom współpracy Polsko Niemieckiej w ramach projekt „Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej” oraz Pracownia Badań nad Narracjami Pamięci Pogranicza Uniwersytetu Gdańskiego.

W debacie moderowanej przez dr Magdalenę Lemańczyk z WSTiH w Gdańsku, współpracującej z Pracownią Badań nad Narracjami Pamięci Pogranicza Instytutu Filologii Germańskiej UG, udział wzięli znamienici eksperci: dr Zbigniew Bereszyński, badacz niezależny z Opola, prof. dr hab. Józef Borzyszkowski z Uniwersytetu Gdańskiego, Instytutu Kaszubskiego i Stacji Naukowej PAU w Gdańsku, prof. dr hab. Andrzej Friszke z Instytutu Studiów Politycznych PAN, Roland Hau, Przewodniczący Związku Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku oraz prof. dr hab. Piotr Madajczyk z Instytutu Studiów Politycznych PAN.

Dyskutowano o obecności tematyki dotyczącej Niemców w Polsce w środowisku „Solidarności”, a dokładniej, dlaczego w latach 80-tych XX w. problematyka Niemców w Polsce była słabo eksponowana w środowisku działaczy „Solidarności” (np. w porównaniu do Białorusinów, Ukraińców i Litwinów mieszkających w Polsce) i dlaczego dla opozycji w Polsce sprawy niemieckie na tle innych mniejszości nie były pierwszoplanowe.

Prof. Józef Borzyszkowski z osobistej perspektywy członka „Solidarności” (od 1980 r.), władz samorządowych (wicewojewody gdańskiego w latach 1990-1996) oraz parlamentarzysty (senatora RP w latach 1991-1993) ocenił wzajemne stosunki środowiska „solidarnościowego” i mniejszości niemieckiej w Polsce i czy istniały w tym względzie regionalne zróżnicowania.

Dr Zbigniew Bereszyński z perspektywy osoby wówczas silnie zaangażowanej w tworzenie i działalność struktur „Solidarnościowych” w Opolu ocenił nastroje członków „Solidarności” wobec Niemców w Polsce. Dyskutowano ponadto o różnicach między płaszczyzną ogólnopolską a regionalną, a dokładniej w jakim zakresie, w oparciu o doświadczenie opolskie (górnośląskie), sposób myślenia na szczeblu regionalnym o sprawach narodowościowych był inny niż w skali ogólnopolskiej.

Prof. Piotr Madajczyk opisał w jaki sposób Niemcy w Polsce reagowali na powstanie NSZZ „Solidarność” i jego działalność oraz czy środowisko Niemców w Polsce próbowało w jakikolwiek sposób zwrócić na siebie uwagę działaczy „Solidarności”.

Roland Hau przybliżył kwestię, czy działalność „Solidarności” i późniejsza aktywność jej działaczy miały wpływ na „renesans etniczny” mniejszości niemieckiej w Polsce w latach osiemdziesiątych i powstawanie wówczas, aż do przełomu 1989/1990 roku, jej organizacji. Opowiedział również o zmianach, jakim uległy wzajemne stosunki pomiędzy środowiskami „Solidarnościowymi” a mniejszością niemiecką po wejściu do Sejmu I Kadencji łącznie 7 posłów reprezentujących Parlamentarne Koło Mniejszości Niemieckiej.