XV Seminarium Śląskie

Traktaty Polsko-Niemieckie z 1990 i 1991 roku i ich konsekwencje dla Śląska" -

XV Seminarium Śląskie

29 września - 3 października 2010 r., Kamień Śląski

Pod koniec września/ na początku października 2010 r. odbyło się na Zamku w Kamieniu Śląskim XV Seminarium Śląskie, które zorganizował Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej wraz z Stowarzyszeniem Bibliotek Caritas im. Św. Karola Boromeusza, Duszpasterstwem Grup Mniejszości Narodowych Diecezji Opolskiej, Związkiem Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce, Konwersatorium im. Josepha von Eichendorffa w Opolu oraz Stowarzyszeniem Pielęgnowania Sztuki i Kultury Śląskiej. Temat tegorocznego seminarium brzmiał: "Traktaty Polsko-Niemieckie z 1990 i 1991 roku i ich konsekwencje dla Śląska". Witając uczestników konferencji Poseł do Parlamentu RP i Prezes Zarządu Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej Ryszard Galla, ks. bp Jan Kopiec, Konsul Generalny Republiki Federalnej Niemiec we Wrocławiu Bernard Brasack, Wojewoda Opolski Ryszard Wilczyński oraz przedstawiciel Zarządu Województwa Opolskiego wraz z Prezydentem Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce p. Bernard Gaida życzyli wszystkim owocnych obrad. Goście podkreślali dotychczasowe osiągnięcia w polsko-niemieckiej współpracy i zwracali uwagę na ogrom pracy, która jest jeszcze przed nami. Trzeźwe spoglądanie na przyszłość, pełne jest również wiary, otwarte na nowe poglądy i podkreślające kulturowe bogactwo regionu. Celem seminarium był bowiem nie tylko bilans dotychczasowych osiągnięć, ale również wypracowanie obszarów, nad którymi w przyszłości będzie trzeba popracować intensywniej.Pierwszy dzień seminarium otworzył uczestnikom interesującą perspektywę wglądu w najważniejsze aspekty Traktatów Polsko-Niemieckich i ich znaczenie dla obu stron. Ważnym punktem programu dnia była wypowiedź prof. Klausa Ziemera, w latach 1998-2008 Dyrektora Instytutu Historycznego w Warszawie, którego zdaniem wzajemna akceptacja między obydwoma narodami wzrasta i dodatkowo jest nacechowana dużą obustronną sympatią. Sympatia ta jest niezależna od politycznych rozwiązań oraz rozbieżności. Profesor Ziemer mówił również o postępującej normalizacji stosunków polsko-niemieckich. Prof. dr hab. Jerzy Sułek, który był jednym z głównych niemieckich twórców Traktatów Polsko-Niemieckich, podkreślał ważną rolę ówczesnych polskich negocjatorów. Zdaniem referenta naszego Seminarium Śląskiego wpływ na znaczną część treści Traktatów miały przedstawione wtedy przez polską stronę sugestie, co do ich zapisów. Główny sens tych sugestii dotyczył zakotwiczenia Państwa Polskiego na zachodzie, co oznaczało de facto otwarcie się Rzeczpospolitej Polskiej na Europę. Wielokrotnie podkreślano szczególne znaczenie artykułów 20, 21 oraz 22, które uznają istnienie Mniejszości. Referaty oraz dyskusje drugiego dnia seminarium poświęcone były mediom oraz kulturze, czyli postrzeganiu oraz przedstawianiu polsko-niemieckich stosunków oraz kulturalnego rozwoju Śląska. Prof. dr Nierenberg z Uniwersytetu Opolskiego przedstawił szeroką oraz kontrowersyjną kwerendę artykułów śląskiej prasy. Artykuły te miały przedstawić reakcję prasy na bilateralne stosunki oraz Mniejszość Niemiecką w regionie. Referat wywołał żywą dyskusję na temat przedstawiania Mniejszości oraz postrzegania jej przez większość w ubiegłych latach. Prof. Krzysztof Ruchniewicz z Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. W. Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego zwrócił uwagę na fakt, że istniała w tym czasie również nie emocjonalna, pozytywna recepcja tego tematu. Przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim Norbert Rasch pytał o rolę, jaką odgrywa Mniejszość w relacjach polsko-niemieckich. Trzeciego dnia Seminarium poświęciliśmy się roli Kościoła w stosunkach polsko-niemieckich. Do ciekawych uczestników należały takie osobowości jak Biskup Pomocniczy Diecezji Opolskiej ks. Jan Kopiec i ks. Wolfgang Globitsch, Duszpasterz Mniejszości Narodowych i Etnicznych Diecezji Opolskiej w latach 1990-2010. Na pierwszym planie rozmów stała rola, którą kościół odgrywał w konfliktach między Polakami, Niemcami i Ślązakami. Punktem kulminacyjnym XV Seminarium były wykłady i dyskusje na temat mniejszości narodowych i etnicznych. Mówiono o sytuacji Mniejszości niemieckiej w Polsce oraz o sytuacji grupy polskojęzycznej w Niemczech. Była to okazja dla przedstawicieli różnych organizacji mniejszościowych ze Śląska i Opola, aby poruszyć problem trudności ich działalności i pokazać perspektywy dla dalszej pracy. Sekretarz Stanu MSWiA Tomasz Siemoniak i dr Christoph Bergner, Pełnomocnik Rządu Niemieckiego ds. mniejszości narodowych i wysiedleńców, rozmawiali o znaczeniu mniejszości - w tym przede wszystkim niemieckiej - w kontekście Europy politycznej oraz kulturalnej. Mówili o problemach postrzegania i prezentacji mniejszości. Podczas późniejszej konferencji prasowej odpowiadali na pytania lokalnych dziennikarzy i podkreślali zamiar bliskiej współpracy w tym zakresie. Pani Agnieszka Walter-Drop, Zastępca Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec, oraz pan Sebastian Nagel, autor analizy dotyczącej grupy polskojęzycznej w Niemczech, przedstawili sytuację niniejszej grupy społecznej. Prof. dr Grzegorz Janusz z Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie wraz z panem Bernardem Gaidą, Prezydentem Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce, opisali położenie Mniejszości Niemieckiej w Polsce. Temat ten podjął również pan Józef Sebesta, Marszałek Wojewódstwa Opolskiego.

Na zakończenie konferencji odbyła się wspólna wycieczka do miejsca o dużym znaczeniu symbolicznym - na Górę św. Anny.

Referaty i dyskusje urozmaicał wieczorny, atrakcyjny program kulturalny. Pani Kierownik Joanna Filipczyk-Topolnicka z Muzeum Śląska Opolskiego zapoznała nas z zapomnianą sztuką Carla Hermana, opolskiego malarza epoki romantyzmu. Dr Daniel Pietrek z Uniwersytetu Opolskiego zainteresował uczestników Seminarium życiem i twórczością śląskiego poety, prozaika, eseisty oraz dramaturga Horsta Bienka. Muzyczny akcent stanowił koncert muzyki organowej Michała Zarycha, występ Oskara Koziołka oraz słowo o muzyce p. Lucyny Glezner-Sun w Kościele Parafialnym św. Jacka w Kamieniu Śląskim. Wspaniałe zakończenie stanowił koncert Kwintetu Śląskich Kameralistów z Filharmonii Śląskiej. Tradycyjne już debaty na Zamku w Kamieniu Śląskim stanowią od lat doskonałą okazję dla mieszkańców naszego regionu do spotkania z osobistościami z polskiego i niemieckiego świata nauki, polityki i kultury oraz do otwartej wymiany poglądów w atmosferze wzajemnego zaufania i poszanowania odmienności poglądów. XV Seminarium Śląskim udało się nawiązać do dotychczasowego dorobku oraz stworzyć kolejną okazję do dyskusji nad ważnymi zagadnieniami dotyczącymi szeroko pojętej problematyki stosunków polsko-niemieckich oraz ich znaczenia dla rozwoju Śląska, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki tego regionu, jako obszaru wielokulturowej tradycji. Tematyczne wystąpienia gości były bardzo ciekawe, że uczestnicy chętnie i często zabierali głos. Dyskusje trwały nie raz dłużej niż zaplanowano, co wskazuje, że tematyka Traktatów Polsko-Niemieckich z lat 1990 i 1991 jest jak najbardziej aktualna a ich konsekwencje są znaczące nie tylko dla Śląska. Zdaniem organizatorów XV Seminarium Śląskie zakończyło się sukcesem i jest już planowane w roku następnym. Temat XVI Seminarium nie jest jeszcze znany, ale już dziś zapraszamy do wzięcia w nim udziału.Patronat nad Seminarium Śląskim objęli Marszałkowie województwa opolskiego, śląskiego oraz dolnośląskiego.Patronat medialny: Gazeta Wyborcza, Nowa Trybuna Opolska, Gość Niedzielny, Schlesisches Wochenblatt, Zespół Producencki ProFutura, Radio Opole, TVP Opole, TVP Katowice oraz TVS.Niniejszy projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Samorządu Województwa Opolskiego, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Federalnej Niemiec.

Program XV Seminarium Śląskiego wyglądał następująco:

• środa, 29 września 2010r.: Traktaty polsko-niemieckie i ich znaczenie dla strony polskiej i niemieckiej
• czwartek, 20 września 2010r.: Obraz stosunków polsko-niemieckich na poziomie kultury
• piątek, 1 października 2010r.: Rola Kościoła w stosunkach polsko-niemieckich
• sobota, 2 października 2010r.: Mniejszości narodowe i etniczne
• niedziela, 3 października 2010r.: Zwiedzanie Góry św. Anny, zakończenie XV Seminarium Śląskiego

W załączeniu udostępniamy program XV Seminarium Śląskiego.Kamień Śląski, 3 października 2010